کاریگەرییە خراپەکانی نابینایی لەسەر کەسێتی منداڵ

ناساندن

کاریگەرییە خراپەکانی نابینایی لەسەر کەسێتی منداڵ (بە ئینگلیزی: Negative effects of blindness on the child's personality، بە عەرەبی: تاثيرات سلبية للعمی علی شخصية الطفل)، نابینایی زۆرکات کاریگەری خراپی هەیە لەسەر کەسێتی منداڵ.

گەشەی دەروونی و جووڵەیی 

سەرچاوەکان ئەوەیان سەلماندووە منداڵی نابینا بەهۆی لەدەستدانی هەستی بینین کە کاریگەری نەرێنی لەسەر لایەنی دەروونی منداڵ هەیە: 

• گەشەی جووڵە و جەستەیی سستە کەمتر لایەنی جووڵەی گەشە دەکات بە بەراورد بە منداڵانی ئاسایی. 
• دەستەکانی کەمتر گەشە دەکات چونکە ئارەزووی جووڵەی کەمترە.
• دواکەوتنی گاگۆڵکێ و دانیشتن و هەستان لەبەر ئەوەی ناتوانێت سەرنجی هەڵسوکەوتی منداڵانی دەورووبەر بدات.
• توانای ڕاکردن و بازدانی لاوازە و دوادەکەوێت. 
• هەندێک ڕەفتا دووبارە دەکاتەوە وەک: خوراندنی چاوەکانی، دەست خستنە سەر چاو، خۆ بردنە پێشەوە ئەمەش بەهۆی چاوکزیەتی. 
• توانای فێربوونی لاسایی کردنەوەی لاوازە یان هەر ناتوانێت، ئەوە سەلمێندراوە کە مرۆڤ لە ڕێگەی سەرنجدان و لاسایکردنەوەوە شت وەردەگرێت و دووبارەی دەکاتەوە بەڵام ئەم منداڵانە بێ بەشن لە فێربوون لە ڕێگەی سەرنجدان و لاسایکردنەوە. 

گەشەی زانیاری و مەعریفی

• توانای خەیاڵکردنی لاوازە چونکە شتەکان نابینێت. 
• لەبەر ئەوەی هەستی بەرکەوتنی لاوازە زۆر جار ڕوبەڕووی کەوتن و شوێنی مەترسیداری وەکو: شەقام و ئاو و ئاگر و کارەبا دەبێتەوە. 
• ناتوانێت تێڕامان و بەراورد لە نێوان شتەکاندا بکات. 
• گرفتی دەربارەی شوێن و ڕەنگ و کات هەیە. 
• گرفتی دەربارەی شتە بچوک و گەورەکان هەیە و چێژی لێ نابینێت بۆ نموونە منداڵی ئاسایی لە ڕێگەی دووربینەوە دەتوانێت شتە دوورەکان ببینێت، بەڵام نابینا ناتوانێت هەست بە بینینی شتە زۆر بچوکەکان بکات.
• منداڵی نابینا ناتوانێت لە ڕووی چەندێتی و چۆنیەتی بڕ و پێکهاتەی شتەکان لێکبداتەوە  بۆ نموونە ١ لیتر ئاو لە ناو دوو پەرداخی جیاواز کە شێوەی پەرداخەکان جیاواز بێت نایان بینێت. 

گەشەی کۆمەڵایەتی 

• هەستکردن بە کەمی و نەبوونی متمانە بەخۆبوون چونکە لە ڕووی کۆمەڵایەتییەوە وەکو منداڵانی ئاسایی نین. 
• پشت بەستن بە کەسانی دەورووبەر بە تایبەت لە کاتی چوونە دەرەوە. 
• دابڕان و گۆشەگیری کە زیاتر لە قۆناغی هەرزەکاری دەردەکەوێت. 
• لاوازن لە بەکارهێنانی زمانی جەستە، چونکە کەسانی دیکە نابینن. 
• لاوازی لە پەیوەندی کۆمەڵایەتی و دواکەوتن و کەمی هاوڕێ چونکە گرنگی بە کەسانی دەورووبەر نادەن. 
• کەمتر هەست بە دڵنیایی کۆمەڵایەتی دەکات چونکە لە ژینگە دادەبڕێت. 
• ترس لە پەیوەندی کۆمەڵایەتی و هەستی نامۆبوون بە تایبەت بەرانبەر کەسانی نەناسراو. 

گەشەی زمان 

• کەسی نابینا گەشەی زمانی وەکو منداڵانی ئاساییە، هەموو  ئەندامەکانی قسەکردنی هەیە و وەکو منداڵانی تر بەکاریدەهێنێت. 

سەرچاوەکان

1. نوسینی ــ د. مەریوان مەجید  زانکۆی چەرموو ــ پەروەردەی تایبەت.