ناوه‌ڕۆك
پارە هەڵڕشتن بەسەر منداڵدا
هەڵەیەک لەو هەڵە باوانەی کە هەندێ دایکان و باوکان دەرهەق بە منداڵەکانیان ئەنجامی دەدەن، بریتییە لە پارە هەڵڕشتن بەسەر منداڵدا.
ئەمەش بۆ چەند هۆکارێک دەگەڕێتەوە، لەوانە:
- دەوڵەمەندی و خۆشگوزەرانی دایک و باوک.
- بە ناز پەروەردەکردنی منداڵ لە لایەن دایک و باوک.
- ئاشنا نەبوونی دایک و باوک بە شێوازە زانستی و پەروەردەییەکان.
- خۆدەرخستن و خۆهەڵکێشانی دایک و باوک لە ناو خەڵک و خزم و کەسەکاندا.
- نەبوونی پلان و بەرنامەی پێشوەخت.
- نزمی ئاستی زانستی دایک و باوک.
- نەبوونی ئامانج و مەبەست.
- بیرنەکردنەوە لە ئایندەی ئەو کارە هەڵەیە.
- ئاشنا نەبوون بە شێوازە پەروەردەیی و زانستییەکان.
بێگومان پارە هەڵڕشتن بەسەر منداڵدا، زیانێکی زۆر بە خودی منداڵ و دایک و باوک دەگەیەنێت و زۆر جار بە کارەسات کۆتایی دێت! گرنگترین ئەو زیانانەش ئەمانەن:
- منداڵ ناتوانێ پشت بە خۆی ببەستێت و هەمیشە پشت بەدایک و باوکی و کەسانی دیکە دەبەستێت.
- لە دۆخە دژوارەکاندا ناتوانێ کەری خۆی لە قوڕێ دەربێنێت!
- کەسێکی تەمبەڵ و تەوەزەل دەردەچێت.
- هەمیشە چاوی لە دەستی ئەم و ئەو دەبێت.
- بەناز پەروەردە دەبێت.
- سوود لە توانا و بەهرەکانی خۆی وەرناگرێت.
- متمانەی بە خۆی نابێت.
- بەرگەی نەخۆشی و ناخۆشییەکانی ژیان ناگرێ و لە ژیاندا سەرکەوتوو نابێت.
چارەسەرکردنی ئەم هەڵەیە
بۆ ئەوەی دایک و باوک نەبن بە هۆکارێک بۆ لاساری و بەلاڕێدا بردنی منداڵەکانیان، دەبێ ئەم هەنگاوانەی خوارەوە بهاوێژن:
- دەبێ بە ئەندازە پارە بە منداڵەکانیان بدەن، کە نە شیش بسووتێت و نە کەباب.
- دەبێ زیاد لە پێویست ناز بە منداڵ نەدەن.
- دەبێ هەر لە منداڵییەوە منداڵ لەسەر چەمکی بەپرسیارییەتی ڕابێنن.
- دەبێ خۆیان لە زێدەخەرجی و دەستبڵاوی بەدوور بگرن.
- دەبێ بەپێی توانا و تەمەنی منداڵ، ئەرک و بەرپرسیارییەتی پێبدرێ.
- دەبێ خۆیان لە چاولێکەری و لاساییکردنەوەی کوێرانە بەدوور بگرن.
- نابێ گشت داواکارییەکانی منداڵ جێبەجێ بکەن، بە تایبەتی داواکارییە ناپەسەندەکانی.
- دەبێ خۆیان ئاشنا بکەن بە تیۆرە زانستی و پەروەردەییەکان.
- دەبێ لە خەرجکردنی پارەدا، چاودێری منداڵ بکرێ و ڕێنمایی بکرێت بۆ ئەوەی بە لاڕێدا نەڕوات و لاسایی کەسانی دیکە نەکاتەوە و زیاد لە حەد پارە خەرج نەکات.
- دەبێ دۆست و ڕەفیقی چاک بۆ منداڵەکانیان بدۆزنەوە و لە هاوڕێی خراپ دووریخەنەوە.
- دەبێ منداڵ لەسەر ئەو بنەمایە پەروەردە بکرێت کە ئەوەی مافی هەبێت ئەرکیشی لەسەرە.
سەرچاوەکان
1003 بینین
