ناوه‌ڕۆك
گەورەکردنی شتەکان زیاد لە ئەندازەی خۆی
هەڵەیەکی دیکە لەو هەڵە باوانەی کە هەندێ لە دایکان و باوکان دەرهەق بە منداڵەکانیان ئەنجامی دەدەن، بریتییە لە گەورەکرنی شتەکان، زیاد لە ئەندازەی خۆی، واتە مێش دەکەن بە گامێش و نیسک دەکەن بە گیسک و شتەکان لە قەبارەی خۆیان گەورەتر دەکەن.
بۆ نموونە: منداڵ لە وانەیەک، نمرەیەکی کەم بەدەستدەهێنێت، جا لە بری ئەوەی دایک و باوکی منداڵەکە هانی بدەن و باری سووک کەن و پێی بڵێن ڕۆڵە: خەم مەخۆ، هیچ نییە، ئەگەر زیاتر سەعی بکەیت و زیاتر خۆت ماندووکەیت، نمرەکەت بەرز دەکەیتەوە، ئێمەش ئەوەی لەدەستمان دێت بۆ تۆ درێغی ناکەین، کەچی دەیکەن بە هەڵڵا و بۆڵە بۆڵ و پێی دەڵێن: تۆ بە کەڵکی قوتابخانە نایەیت، دەمانزانی تۆ کەسێکی فاشیلیت، دەمانزانی هیچ نازانیت، دەمانزانی سەرمان شۆڕدەکەیت و بە دەیان دەمانزانی دیکە ڕیز دەکەن و ورەی منداڵ تا سەر سفر دەڕووخێنن و قوتابخانە و خوێندن لە بەرچاوی ڕەش دەکەن.
هۆكارەكانی ئەم حاڵەتە
ئەڵبەتە ئەمەش بۆ چەند هۆکارێک دەگەڕێتەوە، لەوانە:
- بڕوا و متمانە بەخۆ نەبوون.
- بە چاوێکی کەم سەیرکردنی منداڵ.
- بۆ سەرنجڕاکێشانی ئەوانی دیکە بە لای خۆیاندا.
- هەستکردن بە خۆبەکەمزانین.
- خراپ بەکارهێنانی دەسەڵات.
- ئاشنا نەبوون بە ئەرک و مافەکانی منداڵ.
- ئاشنا نەبوون بە بنەما زانستیی و پەروەردەییەکان.
- نەخوێندەواری و نزمی ئاستی زانستی ئەو جۆرە دایک و باوکانە.
- حەزیان لەوەیە مێش بکەن بە گامێش و شتەکان لە ئەندازەی خۆیان گەورەتر بکەن.
زیانەكانی
ئەڵبەتە گەورەکردنی شتەکان زیاد لە ئەندازەی خۆی، زیانێکی زۆر بە خودی منداڵ و خێزان دەگەیەنێت، لەبەر ئەم هۆیانەی خوارەوە:
- سەر لە منداڵ دەشێوێنێ.
- پاڵ بە منداڵەوە دەنێ کەوا درۆ بکات، بۆ ئەوەی خۆی لە کێشەکان ڕزگار بکات.
- منداڵ بە سەقەتی پەروەردە دەبێت.
- منداڵ لاسایی دایک و باوکی دەکاتەوە کە گەورە بوو هەمان ڕۆڵی ئەوان دەگێڕێت و پێ لەو ئاوە دەخشێنێ، کە ئەوان ڕشتوویانە!
- منداڵ فێرە خۆدزینەوە دەبێت لە ڕاپەڕاندنی کارەکانیدا.
- باری منداڵ قورس دەبێت.
- منداڵ لە هەمبەر دایک و باوکی ڕقئەستوور دەبێت.
- منداڵ هەست بە بەرپرسیارییەتی ناکات و لە ژیانیا سەرکەوتوو نابێت.
چارەسەرکردنی ئەم هەڵەیە
نابێ دایکان و باوکان شتەکان لە قەبارەی خۆیان گەورەتر بکەن، بۆ ئەوەی ورەی منداڵ نەڕووخێ و هەست بە ناکامی و شکست نەکات،
جا بۆ هێنانەدی ئەم مەبەستەش پێویستە ئەم خاڵانەی خوارەوە لەبەرچاو بگرن:
- کێشەکان وەک خۆی وەرگرن، نەک وەک خۆیان دەخوازن.
- دەبێ سنووری هەر کێشەیەک بزانن.
- بەشێک بن لە چآرەسەر، بەشێک نەبن لە کێشە.
- درک بە زیانەکانی گەورەتر کردنی کێشەکان بکەن.
- خۆیان لە خۆسەپاندن بپارێزن.
- زوو زوو بڕیار نەدەن، تا نەکەونە هەڵە و تەڵەوە.
- خۆیان ئاشنا بکەن بە بنەماکانی پەروەردە و فێرکردنەوە.
- خۆیان لە زێدەبێژی بپارێزن.
- کارێک لە منداڵ داوا بکەن، کە لە توانای ئەودا بێت.
- لە سنووری دەسەڵاتی خۆیان دەرنەچن.
- دەسەڵاتی خۆیان خراپ بەکارنەهێنن.
